รูปแบบการเรียนรู้ (Learning Styles) : 4 ลักษณะของผู้เรียนรู้

         รูปแบบการเรียนรู้ (Learning Styles) : 4 ลักษณะของผู้เรียนรู้

            รู้เขา รู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง ประโยคนี้ใช้ได้ทุกสถานการณ์ แม้ในการจัดการฝึกอบรมนะคะ 

            มีงานวิจัยเกี่ยวกับรูปแบบการเรียนรู้มากมาย แต่ในบทความนี้จะหยิบยก  Honey and Mumford Learning Style Mode lมาเล่าให้ฟังนะคะว่ามีความน่าสนใจอย่างไรบ้าง  โมเดลนี้มีมากว่า30 ปีแล้ว และถูกนำมาใช้ในองค์กรต่างๆ กว้างขวางพอสมควร เนื่องจากใช้ได้จริงและประยุกต์ใช้ได้ง่ายนั่นเองค่ะ

             Honey and Mumford Learning Style Modelแบ่งรูปแบบการเรียนรู้เป็น 4 แบบ คือ นักกิจกรรม นักทฤษฎี นักตรึกตรอง และนักปฏิบัติ ซึ่งแต่ละแบบจะมีแนวทางในการเข้าถึงการเรียนรู้ที่แตกต่างกันนะคะ แต่ก่อนจะทราบลักษณะของแต่ละแบบ ขออธิบายแนวคิดพื้นฐานของโมเดลนี้ให้เข้าใจก่อน เพื่อเวลาที่เรานำไปประยุกต์ใช้จะได้เกิดความถูกต้อง และออกแบบการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสมนะคะ

แนวคิดของโมเดล

·                                พฤติกรรมที่เราทำเป็นประจำ รูปแบบของเรา เป็นผลจากกระบวนการลองผิด ลองถูกที่เกิดขึ้นอย่างยาวนาน  เรามีการพัฒนาการแสดงออกถึงรูปแบบของเรา โดยอาจจะแสดงออกมามาก หรือน้อย โดยใช้ระดับความเข้มแตกต่างกันในแต่ละสถานการณ์  ไม่มีรูปแบบไหนที่ดีกว่ารูปแบบอื่น หรือแย่กว่ารูปแบบอื่น เพราะมันเป็นการแสดงลักษณะนิสัย  รูปแบบไม่เกี่ยวกับความสามารถ  การเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด คือเราต้องใช้รูปแบบการเรียนรู้ทุกรูปแบบ ไม่ใช่ใช้เฉพาะที่เราชอบ

รูปแบบการเรียนรู้แต่ละลักษณะ

1.     นักกิจกรรม (Activists)

o   ชอบประสบการณ์ใหม่ๆ ความคิดใหม่ๆ จะกระตือรือร้นมาก

o   มีการตอบสนองที่รวดเร็ว การคิดทบทวน แปลผลจะตามมาทีหลัง

o   มีความสุข สนุกสนานกับการทำงานเป็นทีม

2.     นักตรึกตรอง (Reflectors)

o   ชอบเก็บข้อมูล คิดทบทวนอย่างละเอียดก่อนจะสรุปอะไรบางอย่าง

o   ชอบมีเวลาในการคิดและเตรียมก่อนทำสิ่งใด

o   มักจะฟังก่อนแล้วจึงบอกความคิดเห็นตนเอง

3.     นักทฤษฎี (Theorist)

o   คิดถึงปัญหาอย่างเป็นขั้นเป็นตอน

o   ชอบความสมบูรณ์แบบ

o   มีการวางโครงสร้างของเหตุการณ์ต่างๆ และมีเป้าหมายที่ชัดเจน

o   ชอบการถามและคิดอย่างละเอียด

4.     นักปฏิบัติ (Pragmatists)

o  กระตือรือร้นที่จะทำสิ่งต่างๆให้เห็นผลสำเร็จ

o  ไม่ค่อยอดทนกับการสนทนาที่ยาวนาน

o  ชอบโมเดลหรือแนวคิดที่นำมาประยุกต์ใช้ในงานได้จริง

o  ชอบทำอะไรตามวิธีการของตนเอง

ที่มา : Adapted from The Manual of Learning Styles, Peter Honey Publication, 1982

ทำไมรูปแบบการเรียนรู้จึงสำคัญ

           ได้ทราบรูปแบบการเรียนรู้ทั้ง 4 รูปแบบไปแล้วนะคะ ต่อไปเราจะทำความเข้าใจมากขึ้นว่าการออกแบบหลักสูตรเกี่ยวข้องกับรูปแบบการเรียนรู้เหล่านี้อย่างไร ลองจินตนาการว่าถ้าเราจัดฝึกอบรมให้กับกลุ่มนักวิเคราะห์เชิงธุรกิจ เรื่องทักษะการสร้างสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Interpersonal skills) เพื่อสามารถให้คำปรึกษากับลูกค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ แล้วถ้าคุณเป็นนักออกแบบหลักสูตร คุณชอบแนว “นักปฏิบัติ” และ “นักกิจกรรม” คุณจะหาเครื่องมือต่างๆ ในลักษณะนี้ในหลักสูตรของคุณเอง

          จะเกิดอะไรขึ้น!!! ถ้ากลุ่มคนเรียนส่วนใหญ่เป็น “นักตรึกตรอง” และ “นักทฤษฎี” เราอาจจะเชื่อว่าการเรียนเพื่อนำไปปฏิบัติได้จริงเป็นสิ่งที่ดี แต่ผลลัพธ์ที่ได้จากการเรียนด้วยกระบวนการและกิจกรรมต่างๆ ที่เราออกแบบมาอาจทำให้ได้ผลลัพธ์ออกมาน้อยกว่าที่คาดหวัง ขณะที่ผู้เรียนก็อาจ “ช็อค” ด้วยเช่นกัน  ความรู้สึกในเชิงลบอาจเกิดขึ้น และเป็นการเรียนที่ไม่สร้างแรงจูงใจเอาซะเลย   ร้ายไปกว่านั้น!!! ในฐานะนักออกแบบหลักสูตร อาจเผลอตัดสินผู้เรียนไปแล้วว่าเป็น “คนที่ติดอยู่กับวิธีแบบเดิมๆ” หรือ “ไม่มีความกระตือรือร้นใฝ่เรียนรู้”   ผลลัพธ์คือ หลักสูตรไม่ประสบความสำเร็จ  เราพอจะเห็นความเชื่อมโยงของการเข้าใจรูปแบบการเรียนรู้ของคน กับการพัฒนาคนในฐานะนักจัดฝึกอบรม หรือนักออกแบบพัฒนาหลักสูตรแล้วนะคะ

          ดังนั้น ปัจจัยในการออกแบบหลักสูตรการพัฒนาบุคลากรให้ประสบความสำเร็จ อย่าลืมวิเคราะห์และทำความเข้าใจกลุ่มผู้เรียนก่อนนะคะ เพื่อจะได้วางแผนการออกแบบหลักสูตร เนื้อหา และกิจกรรมเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างสูงสุดค่ะ

Reference
Tom Bird and Jeremy Cassell, Financial Times Guides to Business Training. First published, 2013